Τρίτη 8 Απριλίου 2014

Χρόνος και Επανάσταση






Ι

Στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης παρατηρείται διαρκώς μια μάχη μεταξύ πραγματισμού και μεταφυσικής, επιστήμης και θρησκείας, πνεύματος και ύλης. Ως εκ τούτου η ιστορία της φιλοσοφίας είναι στην πραγματικότητα η πάλη μεταξύ υλισμού και ιδεαλισμού.

ΙΙ

Η σκέψη δεν προχωράει σώνει και καλά με λογικές προόδους από το ένα στο δύο και από το δύο στο τρία ή στο τέσσερα. Η σκέψη οπισθοχωρεί, ηττάται (πάντα υπο την δικιά μας οπτική, ηττάται δηλαδή ως προς τι θεωρούμε εμείς νίκη), επανέρχεται και κερδίζει νέες  νίκες. Υπάρχει μια σχετικά ανοδική πορεία στη σκέψη, πορεία προόδου αλλά αυτή δεν είναι ούτε σταθερή ούτε συνεχής.

ΙΙΙ

Η υλιστική δε οπτική, την οποία εμείς ταυτίζουμε με την πρόοδο, δεν προχωράει μέσα από τον υλισμό πάντα. Η αστική σκέψη ή μάλλον η κυρίαρχη σκέψη κάθε εποχής είναι σε θέση εκτός από πολιτισμικά σκουπίδια να παράγει και ριζοσπαστικά έργα τα οποία ενώ δεν ξεφεύγουν από την κηδεμονία της, αν αφομοιωθούν και φιλτραριστούν από τους υλιστές τότε προχωρούν το “μυαλό” παρακάτω. Δεν υπάρχει προοδευτική οπτική που δεν κοιτάει να πάρει ότι καλύτερο υπάρχει από την κατεστημένη σκέψη, όπως δεν υπάρχει και εκ του μηδενός ανάπτυξη σε τίποτα.

ΙV

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω. Η επανάσταση δεν προχωράει μόνο μέσου της επανάστασης και ο μαρξισμός δεν θα προχωρήσει μόνο με την μελέτη του μαρξισμού. Αυτό θα ήταν μετατροπή της φιλοσοφίας σε ιστορία και φιλολογία.

V

Ο ίδιος ο μαρξισμός δεν είναι η αντικειμενική οπτική και θεωρία που εξηγεί a priori την πραγματικότητα. Ο μαρξισμός δεν είναι η επιστήμη που καταλήγει στο σοσιαλισμό αλλά η επιστημονική μελέτη του ίδιου του σοσιαλιστικού δρόμου.

VI

Ο μαρξισμός επίσης δεν είναι απλά ένας επαναστατικός υλισμός γιατί δεν υπάρχει καν η έννοια του επαναστατικού υλισμού. Ο μαρξισμός θα ήταν υλισμός και μόνο αν απλώς έμενε στην παραδοχή της ύπαρξης αντιμαχώμενων τάξεων στην κοινωνία και στην επισήμανση της πάλης μεταξύ τους. Αλλά αντίθετα από αυτό επιλέγει να μελετήσει τον καλύτερο δυνατό τρόπο να μετασχηματίσει την κοινωνία από κοινωνία εκμεταλλευτών και εκμεταλλευόμεων σε αταξική-ακρατική κοινωνία χωρίς ατομική ιδιοκτησία. Έχει επιλέξει μεριά και ενώ δεν την έχει επιλέξει ηθικολογικά εντουτοις από αυτή του την επιλογή προκύπτουν ηθικές αξίες.

VII

Τούτη η άρνηση του αμοραλισμού που υπάρχει γενικά στην πρακτική ανθρώπινη ζωή, υπάρχει και στο μαρξισμό. Από αυτό προκύπτει ότι πρέπει να γίνει μια μεταστροφή στη σκέψη μας, από την επιστήμη, στην επιστημονικότητα. Η επιστημονικότητα απαιτεί να υπάρχει επιστήμη αλλά δεν είναι. Εξετάζω ένα ζήτημα με επιστημονικότητα δε σημαίνει ότι αυτό το ζήτημα έχει χαρακτήρα αξιώματος αλλά ότι θέλω η μελέτη μου σε αυτό να έχει την καλύτερη δυνατή βάση.

VIII

Ο μαρξισμός είναι η προσπάθεια να βρεθεί ο καλύτερος δυνατός τρόπος προς την επανάσταση. Αλλά η ίδια η επανάσταση δεν είναι ο μοναδικός δρόμος που έχει η ανθρωπότητα.

IX

Η ανθρωπότητα είναι μια αφαίρεση. Ένα εργαλείο προς μελέτη. Κανείς δε θα δει ποτέ την ανθρωπότητα σε ένα σώμα. Οι κοινωνικές γενικεύσεις αποτελούν ερμηνευτικό εργαλείο της πραγματικότητας και όχι πραγματικές υπάρξεις. Ωστόσο η αναφορά περί εργατικής τάξης διαφέρει από την αναφορά στην ανθρωπότητα γιατί μεταφέρει τη γενικολογία από το πεδίο των αξιών στο επίπεδο της παραγωγής. Ενά σαφώς πιο ρεαλιστικό πρόταγμα.

XI

Το «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα» αποτελεί το επαναστατικότερο σύνθημα της ανθρώπινης σκέψης.

XII

Ο μαρξισμός είναι το ξεπέρασμα του αμοραλισμού και της ηθικολογίας σε ένα νέο επίπεδο. Οι θετικές επιστήμες αναμειγμένες με τις κοινωνικές επιστήμες δημιουργούν την επιστημονική έρευνα περί επανάστασης. Την προσπάθεια δηλαδή να δημιουργήσουμε με επιστημονικά μέσα κάτι που αποτελεί περισσότερο ιδέα.

XIII

Η ανατίναξη ενός βράχου δεν είναι επιστήμη γιατί δεν προκύπτει από μόνη της. Ωστόσο η δημιουργία της εκρηκτικής ύλης ώστε να ανοίξουμε το δρόμο που φράζει ο βράχος μπορεί κάλλιστα να γίνει επιστημονικά.

XIV

Επιστημονικά μπορούμε επίσης να εξετάσουμε και τις επιπτώσεις αν ο δρόμος δεν ανοίξει.

XV

Η έννοια της ιστορικότητας είναι καθοριστική για το τι είναι επαναστατικό από την υλιστική οπτική.

XVI

Επισήμανση της ιστορικότητας είναι η επισήμανση της σχετικής σημασίας που έχουν οι άνθρωποι και τα πράγματα, μια σημασία που διατηρείται μόνο στα πλαίσια που αυτοί υπάρχουν και ζουν και που με την αλλαγή τους ή με το θάνατο/εξάλλειψη του υποκειμένου είτε παύει είτε αλλάζει. Ο θάνατος ενός υποκειμένου το μετατρέπει σε ένα ακόμα αντικείμενο προς μελέτη/αξιοποίηση/ παραδειγματισμό/οικειοποίηση/αδιαφορία από ένα νέο υποκείμενο.

XVII

Ο θάνατος ενός εργάτη στην ταξική πάλη αποτελεί το θάνατο του ως (εργαζόμενο) άτομο, την εξάλειψη του ως υποκείμενο. Ως συλλογικό διαχρονικό για λόγους παραγωγής υποκείμενο, η εργατική τάξη αποχτά σχέση υποκειμένου-αντικειμένου με τον νεκρό. Ο ίδιος προφανώς δεν έχει καμιά συναίσθηση όλων αυτών.

XVIII

Οι εργάτες ως άτομα εξακολουθούν και αυτοί να έχουν σχέση υποκειμένων-αντικειμένων με τον νεκρό αλλα ταυτόχρονα και έστω από ένστικτο αποκτούν συνείδηση ότι από αυτό το στάδιο θα περάσουν και οι ίδιοι. Η εργατική τάξη που είναι σταθερό υποκείμενο αυτής της σχέσης [Εργατών ως άτομα και Εργατών ως τάξη] μπορεί κάλλιστα να αποκτήσει και αυτή με τη σειρά της ρόλο αντικειμένου ως προς την ιστορία. Δε θα ναι δηλαδή καθόλου παράλογο σε αρκετές χιλιάδες χρόνια η έννοια της ταξικής πάλης να θεωρείται μια άγρια κατάσταση που επικρατούσε μεταξύ των ανθρώπων, χωρίς ιδιαίτερη αξία αλλά με αναπόφευκτο χαρακτήρα.

XIX

Για τους εργάτες του μακρινού μέλλοντος η ταξική πάλη θα είναι δηλαδή ουσιαστικά σαν τη δικιά μας οπτική πάνω στις συγκρούσεις μεταξύ των πρώιμων ανθρώπινων φυλών. Πράγματα δηλαδή τα οποία αντιλαμβανόμαστε γιατί συνέβαιναν αλλά που δεν έχουμε ιδιαίτερη πολιτισμική επαφή μαζί τους (ίσως έχουμε μάλιστα απέχθεια).

XX

Η έννοια της ιστορικότητας σε συνδιασμό με τον αμοραλισμό και τον υλισμό άσχετα με το αν αποτελούν σοβαρά προτάγματα (πιθανότατα είναι αντιδραστικά αν τα εξετάσει κανείς στην πρωτόγονη μορφή τους) δεν αποτελούν καταστάσεις με τις οποίες μπορεί να ζήσει ο μέσος άνθρωπος/εργάτης. Μπορεί να υπάρχουν στο μυαλό του αλλά δεν αποτελούν πρακτικά εργαλεία για τη ζωή του.

XXI

Ο αμοραλισμός, η ιστορικότητα και η υλιστική κοσμοαντίληψη αποτελούν την ιδεολογία της κομμουνιστικής κοινωνίας αλλά και πάλι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο. Η κριτική των ηθικών αξιών, η νοηματοδότηση του κόσμου μέσω των αναγκών και ο διαλεκτικός υλισμός είναι η ιδεολογία της εποχής μετάβασης προς το σοσιαλισμό.

XXII

Η ιστορικότητα αποτελεί κοινό τόπο σοσιαλισμού και κομμουνισμού, ταξικής πάλης και απονέκρωσης του κράτους.

XXIII

Η θεωρία της υπεραξίας είναι κατα βάση μια θεωρία για το χρόνο. Παράγοντας ο εργαζόμενος Χ εργασία στον Υ χρόνο εν τούτοις αμοίβεται πολύ λιγότερο από Χ-Επ(Έξοδα παραγωγής). Το χρήμα που δεν φτάνει σε αυτόν είναι στην πραγματικότητα κλεμμένος χρόνος απ’ τη ζωή του προς όφελος της αστικής τάξης. Η παρομοίωση των  αστών ως βαμπίρ που ρουφούν το αίμα των εργαζόμενων είναι περισσότερο κοντά στην πραγματικότητα απ’ ότι νομίζουμε.

XXIV

Η σοσιαλιστική κοινωνία επίσης αμοίβει τον εργάτη με ένα ποσό < Χ-Επ. Ωστόσο το παραγώμενο πλεόνασμα επιστρέφει σε αυτόν μέσω της λειτουργίας του εργατικού κράτους ως όργανο σχεδιασμού της παραγωγής και εξάλειψης των κοινωνικών ανισοτήτων. Όταν ένας καπιταλιστής ανακαλύπτει ένα μηχάνημα που μπορεί να παράγει περισσότερο και σε λιγότερο χρόνο με λιγότερους εργαζόμενους, αμέσως θα απολύσει μερικούς από αυτούς. Ο σοσιαλισμός διατηρεί τον ίδιο αριθμό εργαζομένων μειώνοντας το χρόνο εργασίας τους προοδευτικά όσο ανεβαίνει το επίπεδο της παραγωγής.

XXV

Ο αγώνας για τον κομμουνισμό αποτελεί στην ουσία μια προσπάθεια πλήρους οικειοποίησης του χρόνου από την ανθρωπότητα. Μια προσπάθεια για εξάλειψη της χειρονακτικής εργασίας και της εκμετάλλευσης της ζωής των εργατών.

XXVI

Δεν μπορούμε να προβλέψουμε αν το σοσιαλιστικό-κομμουνιστικό σύστημα θα θελήσει να βάλει σα στόχο του την διεύρυνση του μέσου όρου ζωής (κάτι που αναπόφευκτα θα συμβεί με την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων). Μπορούμε όμως να πούμε πώς αν αποδειχτεί άξιο του ονόματος του θα έχει σίγουρα ως στόχο το να ζει ουσιαστικότερα ο άνθρωπος. Και η ουσία δε βρίσκεται στην εξάλλειψη της εργασίας αλλά στην εξάλλειψη της εργασίας ως καταναγκασμό της ανάγκης για επιβίωση.

XXVII

Η αστική τάξη ήταν και θα είναι ο εκμεταλλευτής των εργαζομένων και το ουσιαστικότερο εμπόδιο σε μια ελεύθερη ζωή. Η συνειδητοποίηση της ιστορικότητας από μεριάς ενός εργαζόμενου μπορεί να οδηγήσει σε μηδενιστικές-ατομικιστικές οπτικές (δηλαδή σε αυτές του υλισμού της ανώτερης τάξης) που δεν είναι απαραίτητα λάθος ή κακές αλλά είναι μη πρακτικές για το σύνολο των εργατών και μη εφαρμόσιμες. Η συνειδητοποίηση της ιστορικότητας σε συνδιασμό με την συνειδητοποίηση της έννοιας της υπεραξίας είναι μια τελείως διαφορετική υπόθεση.

XXVIII

Στο φιλοσοφικό επίπεδο βασικός εχθρός είναι απ’ τη μία η ηθικολογία και απ’ την άλλη η ψευδής αντιπαράθεση κολεκτιβισμού-ατομικισμού.

XXIX

Ο ατομικισμός και ο κολλεκτιβισμός αποτελούν τρόπους οργάνωσης της παραγωγής ή της ανθρώπινης ζωής γενικά. Δε σημαίνουν από μόνα τους κάτι ούτε η διαφορά τους έγγυται στο αν μεταφέρουν το νόημα από το σύνολο στο άτομο. Το σύνολο δεν έχει μεγαλύτερα δικαιώματα από το άτομο αλλά απλά περισσότερη δύναμη και περισσότερες ανάγκες. Ο κολεκτιβισμός και ο ατομικισμός αποτελούν εξίσσου τρόπους πραγμάτωσης του ατόμου το οποίο επιλέγει ελεύθερα αλλά όχι σε συνθήκες που διαλέγει το ίδιο. Είναι μια σχετική ελευθερία δηλαδή και όχι απόλυτη.

XXX

Όσοι διεκδικούν στο σήμερα την απόλυτη ελευθερία διακηρρύσοντας πώς η ελευθερία ή θα είναι καθολική ή δεν θα υπάρξει ας προετοιμαστούν για την ανυπαρξία της. Η εργατική τάξη πρέπει να έχει ως προτεραιότητα την απελευθέρωση από και όχι την ελευθερία γενικά. Και η απελευθέρωση της από την εκμετάλλευση και την κλοπή της ζωής της είναι το σημαντικότερο πρόταγμα.


Για την επανοικειοποίηση του χρόνου και την απόλαυση του τόπου
Διαλεκτικός Υλισμός – Κριτική της ηθικολογίας – Νοηματοδότηση της ζωής με βάση τις ανάγκες.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου